Competenties en ontwikkeltips: Persoonlijke gerichtheid

In dit artikel beschrijven we de competentie persoonlijke gerichtheid en de ontwikkelbaarheid, ontwikkelingsdoelen en ontwikkelingsacties en gedragsindicatoren. Deze kun je gebruiken voor een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP).

Lees ook over de andere Competenties en Ontwikkeltips: Beïnvloedend vermogen, Communicatief vermogen, Conceptueel vermogen, Organisatiegerichtheid, Organisatievermogen & Relationeel vermogen.

Ambitie

Competentie

Gedreven zijn, meer dan gemiddeld willen presteren.

Ontwikkelbaarheid

Ambitie is een moeilijk te ontwikkelen competentie omdat het hier om een relatief stabiele persoonlijkheidseigenschap gaat. Sommige mensen willen altijd en overal presteren, anderen kunnen op het ene gebied ambitieus zijn en op het andere in het geheel niet. Soms kan het zinvol zijn om de aandacht te verleggen naar het gebied waar de ambitie naar uitgaat. Als dat niet mogelijk is, dan kan de mate van ambitie verhoogd worden door de positieve effecten hiervan duidelijk aan te geven, bijvoorbeeld: meer succes, meer bevrediging, sneller resultaat etcetera.

Doel

Benoem het terrein waarop je meer gedreven wilt zijn, waar je met meer energie en prestatiegerichtheid mee bezig wil zijn.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp ambitie in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Een voorbeeld is:

Boeken

het kan inspirerend zijn om autobiografieën te lezen van bekende mensen die dankzij een sterke ambitie bepaalde doelen hebben bereikt. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan de autobiografie van je favoriete sportman – of vrouw, of van mensen met succes in de zakenwereld, in de politiek etc. Enkele voorbeelden:

“De lange weg naar de vrijheid” door Nelson Mandela
“Door de pijngrens” door Lance Armstrong

Leren door imiteren

Zoek in je omgeving mensen op, die gedreven en succesvol zijn. Bespreek met hen waar zij hun ambitie vandaan halen en dus wat hen ‘drijft’. Bespreek vooral wat zij als ‘beloning’ zien voor hun gedrevenheid. Mogelijk dat er voor jou bruikbare ideeën bij zijn waar je zelf nog niet aan had gedacht.

Leren door experimenteren

Pak eens een klus met een beperkte tijdsduur en een duidelijk doel aan alsof je heel ambitieus bent. Zet dus al je beschikbare energie en concentratie in voor de uitvoering van de klus, doe het alsof je echt een topprestatie moet leveren, doe alsof je deze klus absoluut beter moet doen dan wie dan ook. Kijk na afloop dan naar het bereikte resultaat en het gevoel dat je er bij hebt gehad. Mogelijk ben je sneller klaar dan anders en heb je daadwerkelijk een beter resultaat bereikt (en is je baas meer tevreden over je, krijg je een bonus, wordt je medewerker van de maand etc.)

Leren door inzicht

Wanneer je inderdaad een beter resultaat wist te bereiken of meer bevrediging, dan is het belangrijk om te kijken wat je nu precies anders hebt gedaan en in hoeverre je die verandering ook in andere klussen, werkzaamheden of projecten kunt toepassen.

Stellingen

• Wordt gestimuleerd door concurrentie, wil beter zijn dan anderen.
• Stelt hoge eisen aan de kwaliteit van het werk.
• Stelt hoge eisen aan zichzelf.
• Zoekt extra taken naast de huidige taken.
• Wil uitblinken, wil beter zijn dan anderen.
• Doet meer dan gemiddeld.
• Wil telkens beter presteren, zichzelf verbeteren.
• Vraagt feedback om van te leren.
• Is zelf kritisch ten aanzien van eigen prestaties.
• Toont enthousiasme en gedrevenheid.
• Stelt uitdagende doelen voor de organisatie.
• Stijgt boven zichzelf uit, door de wil te presteren.
• Doet kennis en ervaring op om beter te kunnen presteren.
• Zorgt ervoor het werk beter en sneller af te leveren dan gevraagd wordt.
• Probeert gestelde targets te overtreffen.

Besluitvaardigheid

Competentie

In staat zijn om snel en adequaat beslissingen te kunnen nemen.

Ontwikkelbaarheid

In het nemen van beslissingen spelen verschillende zaken een rol.
De competentie besluitvaardigheid is niet eenvoudig te ontwikkelen en heeft een relatie met zowel initiatief nemen als het lef om beslissingen te nemen.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin je graag tot concrete resultaten zou willen komen. Ga na in welke situaties je in het verleden onvoldoende in staat was je doelen te bereiken.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp besluitvaardigheid in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Een voorbeeld is:

Boeken

“Efficiënte beslissingen nemen” door D.F. Folino.

Leren door imiteren

Probeer anderen op te zoeken die als besluitvaardig bekend staan. Vraag hen naar moeilijke situaties die zij recent mee hebben gemaakt en bekijk wat hun overwegingen waren. Hoe zijn zij met deze situaties omgegaan? Wanneer kwamen zij tot besluiten en acties en in welke situaties stelden zij bijvoorbeeld een beslissing uit? Welke risico’s zijn zij bereid om te nemen wanneer zij beslissen en niet over volledige informatie beschikken?

Leren door experimenteren

Begin met een situatie waarvan je weet dat je tot een beslissing kunt en durft te komen. Zorg er voor dat je geleidelijk aan iedere week een moeilijkere situatie opzoekt, waarin van jou verwacht wordt dat je beslist.

Leren door inzicht

Stel jezelf vragen na het experimenteren. Waarom is het je gelukt om vlot en naar tevredenheid een beslissing te nemen in een situatie die van te voren lastig leek? Wat of wie heeft je daarbij geholpen? Wat weerhield je in een andere situatie?
Waar heb je een volgende keer behoefte aan?

Stellingen

• Neemt snel en adequaat een besluit.
• Neemt bij klanten een besluit, zonder dat is overlegd met alle betrokkenen.
• Neemt een besluit zonder dat alle informatie beschikbaar is.
• Neemt een besluit zonder dat alle consequenties bekend zijn.
• Neemt een besluit waarbij een persoonlijk risico wordt gelopen.
• Durft knopen door te hakken, ook als anderen nog in afwegingen blijven hangen.
• Neemt besluiten en voert ze uit.
• Is besluitvaardig in het nemen van beleidsbeslissingen.
• Is besluitvaardig in het nemen van personele beslissingen.
• Is besluitvaardig in het nemen van financiële beslissingen.
• Is besluitvaardig in het nemen van beslissingen over visie en strategie.
• Is bij externe relaties besluitvaardig.
• Is besluitvaardig in het nemen van inkoopbeslissingen.
• Is bij complexe problemen besluitvaardig.
• Is bij meningsverschillen in de groep besluitvaardig.
• Durft in onzekere situaties knopen door te hakken.
• Durft in nieuwe situaties knopen door te hakken.
• Neemt beslissingen bij relatief gelijkwaardige alternatieven.
• Neemt beslissingen op basis van prioriteiten.
• Neemt beslissingen op basis van argumenten.

Flexibiliteit

Competentie

Kan door te wisselen van gedragsstijl doelgericht en effectief optreden onder verschillende en veranderende omstandigheden.

Ontwikkelbaarheid

Flexibiliteit is afhankelijk van verschillende onderliggende factoren:

• Intellectueel vermogen; belangrijk bij het bedenken van alternatieven in veranderende situaties.
• Persoonlijkheid; de mate waarin men gericht is op vasthouden aan het bekende of op het zoeken van nieuwe wegen en aanpak.
• Vaardigheid; de breedte van het gedragsrepertoire.

Wanneer het intellectueel vermogen de belangrijkste beperkende factor vormt, is ontwikkeling moeilijk, omdat intelligentie op zich niet ontwikkelbaar is. Persoonlijkheid is lastig te veranderen, maar wel mogelijk. Juist door het opdoen van meer ervaring en door meer te werken met nieuwe vaardigheden. Hoewel men er niet van uit mag gaan dat een hele starre persoon zich weet te ontwikkelen tot een hele flexibele persoon, de scherpe kanten kunnen wel afgesleten raken. Als het gaat om een beperking op vaardigheidsniveau, is ontwikkeling beter mogelijk, vaardigheden kunnen immers geleerd worden.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin jij flexibeler wilt kunnen optreden. Hoe ga je dat meten? Bijvoorbeeld door feedback van anderen te vragen.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp flexibiliteit in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Enkele voorbeelden zijn:

Cursussen

Er worden veel cursussen “Persoonlijke effectiviteit” aangeboden. Kijk onder meer op Springest voor opleidingen:

Boeken

Je zou biografieën kunnen lezen van bekende mensen die je bewondert om hun flexibiliteit. Je kunt zo leren van hun ervaringen en de manier waarop zij hebben gereageerd op situaties die hun flexibiliteit vereisten.

Leren door imiteren

Zoek in je omgeving naar mensen van wie je weet dat ze als flexibel worden gezien. Bestudeer hun gedrag, kijk wat zij wel doen, maar wat je zelf lastig vindt en dus te vaak nalaat.
Wat kun jij hieruit leren? Welke fouten wil jij vermijden?
Maak hier notities van.

Leren door experimenteren

Je kunt experimenteren met flexibel gedrag door bewust situaties op te zoeken waarin je wel flexibel moet zijn. In dergelijke situaties kun je dan hetgeen je hebt geleerd van anderen, of wat je hebt gelezen, in de praktijk toepassen.
Ga een cursus improviseren volgen, of ga aan theatersport doen.
Laat je uitdagen door vrienden en bekenden.
Daag jezelf uit door eens niet het geijkte pad te volgen, ga niet naar je vaste winkel, je vaste vakantieland en je vaste kapper, etc.

Leren door inzicht

Stel je na het experimenteren wel vragen. Wat werkte goed, wat werkte minder? Evalueer jezelf, maar vraag zeker ook om evaluaties van anderen en sta open voor feedback. Volg de aanbevelingen op bij een volgend experiment.

Stellingen

• Speelt soepel en effectief in op veranderingen.
• Zoekt onder wisselende omstandigheden actief naar manieren om effectief te kunnen blijven presteren.
• Laat bestaande patronen los als deze inadequaat blijken.
• Hanteert verschillende methoden en strategieën om anderen te beïnvloeden.
• Probeert verschillende strategieën uit om het doel te bereiken.
• Vat afwijking van de normale situatie op als een uitdaging.
• Vangt zaken voor anderen op.
• Improviseert, bij onverwachte situaties.
• Verricht werkzaamheden van uiteenlopende aard.
• Speelt flexibel in op vragen van klanten en collegae.
• Speelt flexibel in op organisatie-ontwikkelingen.
• Is bereid ook buiten normale werktijden en ’s avonds te werken.
• Is bereid over te werken.
• Is bereid tijdelijke oplossingen te bieden, om later de permanente oplossing te bieden.
• Is in staat effectief te functioneren onder wisselende, onverwachte omstandigheden.
• Is flexibel in afwijkende omstandigheden.
• Is ook in drukke, hectische situaties flexibel.
• Is flexibel in nieuwe situaties.
• Past op basis van nieuwe informatie voorstellen aan.
• Stemt stijl van leidinggeven af op de situatie en op de verschillende personen.
• Ziet mogelijkheden in nieuwe situaties.
• Regelt zaken snel en goed tussendoor.
• Wijkt gemakkelijk van een voorgenomen plan of methode af, indien doel dat nodig maakt.
• Past zich gemakkelijk aan aan andere culturen.

Initiatief

Competentie

In staat zijn om zaken te initiëren, uit zichzelf doelmatig actie te ondernemen.

Ontwikkelbaarheid

Deze competentie is niet zo gemakkelijk te ontwikkelen.
De mate waarin iemand initiatieven neemt, is afhankelijk van meerdere factoren zoals het energieniveau en persoonskenmerken zoals de mate van zelfvertrouwen en lef. Ook verstandelijke aanleg speelt een rol in het zien van mogelijke initiatieven. Soms blijkt dat er factoren zijn die het ontplooien van initiatieven belemmeren.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin jij meer initiatieven wilt nemen. Ga na welke situaties dit zijn en stel voor jezelf een tijdspad vast met wat je wanneer bereikt wilt hebben. Hoe ga je dit meten? Bijvoorbeeld door een lijst met acties af te vinken of door collega’s om feedback te vragen.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp initiatief in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Enkele voorbeelden zijn:

Boeken

“Beren op de weg, spinsels in je hoofd” door Theo IJzermans, Coen Dirkx

Cursussen

“Persoonlijke effectiviteit” van ORGA

Leren door imiteren

Zoek collega’s op die je als heel initiatiefrijk ervaart. Vraag aan hen hoe zij denken, welke kansen en bedreigingen zij zien en waarom zij sommige ideeën wel uitvoeren en andere niet.
Op het moment dat je hun manier van denken opvolgt, ben je al initiatieven aan het nemen.

Leren door experimenteren

Je kunt experimenteren met het nemen van initiatieven door situaties op te zoeken waarin initiatief van je gevraagd wordt. Start met het nemen van een veilig initiatief, minimaal eens per week en breidt dit langzaam uit.

Leren door inzicht

Stel jezelf vragen na het experimenteren. Vraag je af in welke situaties je wel initiatief nam en in welke niet. Welke zaken beperken je en waarom?
Vraag aan anderen om je feedback te geven en volg de suggesties op bij een volgend experiment.

Stellingen

• Toont initiatief bij de uitvoering van het werk.
• Wacht niet op een vraag naar het ondernemen van actie.
• Neemt verantwoorde risico’s bij het ondernemen van actie.
• Trekt zaken of projecten naar zich toe, zowel intern als bij klanten.
• Neemt initiatief in het informeren van de klant.
• Neemt initiatief om informatie te verzamelen.
• Lanceert voorstellen en ideeën om problemen op te lossen.
• Neemt initiatief om de samenwerking te bevorderen.
• Is actief betrokken bij discussies en besprekingen en neemt het woord.
• Neemt initiatief om de kwaliteit van de organisatie te verbeteren.
• Komt uit zichzelf met nieuwe ideeën en voorstellen.
• Legt externe contacten en onderhoudt deze.
• Neemt initiatief om de strategie en visie in de organisatie te verhelderen.
• Trekt werk naar zich toe.
• Neemt initiatief om de eigen werkzaamheden te structureren.
• Neemt initiatief om de werkzaamheden voor anderen te structureren.
• Neemt initiatief om de sfeer in de organisatie te verbeteren.
• Neemt initiatief om producten te innoveren.

Leerbereidheid

Competentie

Bereid zijn tot het ontwikkelen en uitbreiden van kennis en vaardigheden door leren.

Ontwikkelbaarheid

Leerbereidheid is een lastig te ontwikkelen competentie omdat veel factoren van invloed zijn. Bijvoorbeeld: het gemak waarmee iemand leert (o.a. afhankelijk van het intelligentieniveau), het geduld dat iemand heeft om te leren, de mate van flexibiliteit, de mate van zelfkritisch vermogen, doorzettingsvermogen en ambitie.

Doel

Benoem het terrein waarop je je over je weerstand voor leren wilt heen zetten, zodat je toch de kennis en vaardigheden die je je wilt (of moet) eigen maken daadwerkelijk kunt eigen maken.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp leerbereidheid in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Een voorbeeld is:

Om te bepalen welke leerstijl goed bij jou past, kan je een test van Kolb invullen.

Leren door imiteren

Zoek in je omgeving mensen op die graag leren en die steeds bezig zijn om zich te ontwikkelen. Vraag hen waar zij die behoefte vandaan halen en wat hen helpt om door te zetten. Mogelijk dat er voor jou bruikbare ideeën bij zijn waar je zelf nog niet aan had gedacht.

Leren door experimenteren

Probeer een leersituatie op te zoeken waarin het leerdoel past bij je eigen doelen, dat hoeft dus niet persé iets voor je werk te zijn, maar kan bijvoorbeeld ook in de hobbysfeer liggen. Kijk wat het leren hier leuk voor je maakt en probeer die kenmerken ook in andere leersituaties te gebruiken.

Leren door inzicht

Mogelijk hebben de voorgaande leermethoden je ideeën opgeleverd die je zelf kunt toepassen. Het is ook belangrijk om te kijken wat een toegenomen leerbereidheid je kan opleveren: meer succes, meer bevrediging in je werk en hobby’s, een meer tevreden baas, meer tevreden collega’s, etc. Onderzoek welke manieren van kennis en vaardigheid opdoen er zijn en welke manier jou het meeste ligt.

Stellingen

• Toont bereidheid in een dynamische, veranderlijke omgeving kennis en vaardigheden te blijven ontwikkelen.
• Heeft een open houding bij het binnenkomen van een nieuwe situatie.
• Is nieuwsgierig, informeert en wil geïnformeerd worden.
• Reageert niet defensief, als iemand erop wijst dat een bepaalde aanpak niet werkt.
• Zoekt nieuwe situaties op, wil zich persoonlijk ontwikkelen.
• Staat open voor het experimenteren met nieuw gedrag.
• Staat open voor positieve en negatieve feedback.
• Weet op constructieve wijze om te gaan met kritiek.
• Kan eigen standpunten en ideeën desgewenst bijstellen op basis van nieuwe informatie.
• Staat open voor suggesties van anderen bij het bedenken van alternatieven.
• Volgt zonodig opleidingen en cursussen om zich te ontwikkelen.
• Neemt initiatieven om nieuwe leersituaties voor zichzelf te creëren.
• Staat open voor nieuwe werkwijzen en methodes.
• Beziet het eigen functioneren regelmatig kritisch.
• Betrekt, als zelf niet tot een oplossing komt, anderen erbij.

Doorzettingsvermogen

Competentie

Erop gericht zijn ondanks tegenslagen eenmaal begonnen zaken te volbrengen.

Ontwikkelbaarheid

Deze competentie is redelijk lastig te ontwikkelen. Het vergt focus op de eigen doelen, het vermogen om niet te snel afgeleid te worden en het tegenkomen van moeilijkheden als een uitdaging te ervaren.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin je zou willen doorzetten en welke doelen je zelf zou willen realiseren.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp doorzettingsvermogen in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Enkele voorbeelden zijn:

Boeken

“Door de pijngrens” door Lance Armstrong
“Dromen, durven, doen” door Ben Tiggelaar

Internet

http://www.lancelots.nl/ontwikkelen/kernkwaliteiten/doorzettingsvermogen

Cursussen

Persoonlijke effectiviteit, Time Management, ORGA

Leren door imiteren

Probeer zoveel mogelijk situaties op te zoeken, in je werk of juist in sport of vrije tijd, die naar jouw verwachting lastig kunnen zijn en waarin doorzettingsvermogen gevraagd wordt. Beoordeel je collega’s, vrienden, kennissen. Wat deden zij goed, op welke momenten zetten zij door, wat voor doel hadden zij voor ogen? Wat doe jij anders en waar kun jij van leren?

Leren door experimenteren

Begin met iets waarvan je weet dat je het tot een goed einde kunt brengen en maak het jezelf steeds iets lastiger. Zoek de komende tijd daarom situaties op die je eigenlijk liever vermijdt, omdat je die saai, lastig of weinig uitdagend vindt. Formuleer van tevoren wat je wilt bereiken en dwing je zelf dit doel voor ogen te houden en door te gaan. Blijf oefenen, ook als het ‘tegenzit’.

Leren door inzicht

Stel jezelf vragen na het experimenteren. Waarom is het je gelukt door te zetten op iets waar je van tevoren erg tegenop zag? Waarom is het je niet gelukt te volharden in iets wat je normaal gesproken gemakkelijk afgaat?
Betrek mensen uit je omgeving en vertel hen welke situaties je uit ervaring lastig vindt. Vraag hen mee te kijken en vraag hen om hun mening achteraf. Maak aantekeningen en pas suggesties de volgende keer toe.

Stellingen

• Gaat in moeilijke situaties niet bij de pakken neer zitten.
• Blijft in ogenschijnlijk uitzichtloze situaties positief.
• Is in staat bij tegenslagen en teleurstellingen naar de toekomst te kijken.
• Is in staat een kritische klant of omgeving te overtuigen.
• Toont vasthoudendheid bij het benaderen van klanten.
• Laat zich bij weerstand niet uit het veld slaan.
• Toont doorzettingsvermogen als het anderen teveel wordt.
• Is in staat in moeilijke situaties anderen te stimuleren, en te motiveren.
• Blijft kansen zien ondanks tegenslagen.
• Toont gelooft in het behalen van het einddoel.
• Haalt motivatie ook uit kleine successen.
• Zorgt voor positivisme in de organisatie door collega’s aan te moedigen door te zetten.
• Is in staat gedisciplineerd door te werken ook in minder uitdagende situaties .
• Is in staat ook na onderbrekingen zaken af te ronden.
• Volhard bij het uitzoeken van de achtergrond van een probleem.

Inzet

Competentie

In staat zijn gedurende een lange periode een grote inspanning te willen en te kunnen leveren.

Ontwikkelbaarheid

De ontwikkelbaarheid van deze competentie is afhankelijk van de ontwikkel- of veranderbaarheid van de factoren die hieraan ten grondslag liggen. Wanneer een gebrek aan inzet bijvoorbeeld toe te schrijven is aan lichamelijke moeheid of vitaminegebrek, is dit makkelijker te ondervangen dan wanneer bepaalde normen of overtuigingen hieraan ten grondslag liggen.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin jij meer inzet zou willen laten zien. Om te meten of je vooruitgang hebt geboekt op deze competentie kan je: resultaatafspraken maken en geregeld de voortgang (en de belemmeringen die een rol hebben gespeeld) bespreken, het resultaat afmeten aan de hoeveelheid werk die je hebt verzet, regelmatig feedback vragen aan anderen over de mate van aanwezigheid van deze competentie bij jou etc.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties je dient te ondernemen is vast te stellen als inzicht is verkregen in de factoren die bij jou van invloed zijn op je inzet. Wanneer dat duidelijk is, kan je de ontwikkelacties formuleren.

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp inzet in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Enkele voorbeelden zijn:

Boeken

“Boordevol energie in 10 dagen” door E. Schwartz & C. Colman, Centrale Uitgeverij
“Kenmerken van werk. De constructie van een instrument voor het meten van taakkenmerken die van invloed zijn op de motivatie, satisfactie en prestaties van taakuitvoerenden” door Algera, J.A. (1981), Swets & Zeitlinger

Cursussen

Motivatiemanagement van ORGA; om inzicht te krijgen in die aspecten in je werk die je energie geven en energie van je vreten.

Leren door imiteren

Door jezelf te vergelijken met anderen kan je zicht krijgen op de mate van inzet die jij vertoont. Wat doen anderen om hun inzet te vergroten? Waardoor worden mensen in je omgeving tot inspanning aangezet en wat belemmert hen daarin. Het observeren van anderen kan je op nieuwe ideeën brengen.

Leren door experimenteren

Door jezelf ertoe te zetten meer inzet te tonen, kan je ervaren wat de voordelen zijn van het laten zien van inzet, wat je een volgende keer wellicht zal leiden tot een grotere inzet. Verder kan je experimenteren met de ontwikkelacties die je hebt geformuleerd. Vergroten deze acties je inzet of juist niet? Dien je wellicht met andere acties te experimenteren?

Stellingen

• Heeft een hoog werktempo, is energiek.
• Is bereid over te werken en zo nodig thuis te werken.
• Begint enthousiast aan een taak en geeft niet snel op.
• Werkt hard en met veel enthousiasme.
• Pakt extra werk aan en levert zo een positieve bijdrage aan het geheel.
• Komt op tijd en verdoet weinig tijd.
• Spant zich graag in en is actief bezig in het werk.
• Heeft een hoge output, produceert veel.
• Steekt anderen aan met enthousiasme.
• Is kordaat, komt snel tot actie.
• Staat klaar om extra inspanning te leveren als die gevraagd wordt.
• Heeft extra opdrachten op tijd af.
• Toont een alerte houding op het moment dat dat nodig is.
• Toont het werk aan te kunnen, is onvermoeibaar.

Nauwkeurigheid

Competentie

In staat zijn secuur te werken en oog te hebben voor details en verbanden.

Ontwikkelbaarheid

Hoewel de ene persoon van nature nauwkeuriger werkt dan de ander, is deze competentie redelijk gemakkelijk te ontwikkelen. Ook minder nauwkeurige mensen kunnen vaardigheden aanleren waardoor zij secuurder te werk gaan en het resultaat netter zal zijn dan normaal.

Doel

Benoem je doel. In welke situaties wil je secuurder werken en meer oog hebben voor detail? Hoe ga je dat meten? Bedenk wie het meest betrokken zijn bij het werk dat je aflevert en er dus ook het meeste last van hebben wanneer je niet nauwkeurig bent. Vraag deze mensen om feedback. Als het aantal fouten gemakkelijk te meten is, kan je dat bijhouden. Verder kan je collega’s jouw werk laten controleren om na te gaan of je niets over het hoofd hebt gezien.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Geen specifieke bronnen.

Leren door imiteren

Kijk de kunst van anderen af. Werk bijvoorbeeld samen met iemand die secuur en detaillistisch werkt. Hoe voert deze zijn taken uit en wat is daarvan het resultaat? Wat kan je daarvan in je eigen werk toepassen?
Vraag aan collega’s wat zij als belangrijke details beschouwen in het werk, misschien zie je zelf zaken over het hoofd, doordat je bijvoorbeeld teveel op de grote lijn gericht bent.

Leren door experimenteren

Bij deze competentie komt het er vooral op neer de tijd en rust te nemen om stil te staan bij details en je werk te controleren. Dwing jezelf bijvoorbeeld je werk tot tweemaal toe te controleren voordat je het oplevert.
Plan verder die werkzaamheden waarbij je je nauwkeurigheid wilt ontwikkelen op momenten dat je niet gestoord wordt. Zorg ook dat je bureau op orde is voordat je aan die werkzaamheden begint, zodat alles overzichtelijk voor je is.

Leren door inzicht

Stel jezelf na het experimenteren vragen. Wat werkte goed, wat minder? Vraag aan collega’s die je werk controleren om feedback. Zien zij verschil en waar zit dat in? Stel jezelf ook vragen. Wat merk je? Zie jij verbetering en wat heb je daarvoor nodig gehad? Waarom werk je normaal minder nauwkeurig? Waarom heb je moeite de puntjes op de ‘i’ te zetten? Vind je het niet leuk, bedenk dan hoe je het werk voor jezelf aantrekkelijker kan maken, bijvoorbeeld door randvoorwaarden te scheppen die wel motiveren.

Stellingen

• Documenteert eigen administratie op dusdanige wijze dat het overzichtelijk en gemakkelijk te vinden is.
• Legt veel schriftelijk vast, waardoor het overdraagbaar wordt.
• Zorgt ervoor dat gemaakte afspraken gemakkelijk terug te vinden zijn.
• Behoudt ook bij routinematig werk zorgvuldigheid, nauwkeurigheid.
• Behoudt ook in een stressvolle omgeving zorgvuldigheid, nauwkeurigheid.
• Is accuraat en werkt foutloos.
• Kan zich langdurig concentreren op details.

Resultaatgerichtheid

Competentie

Gedreven zijn concrete doelen en resultaten te bereiken.

Ontwikkelbaarheid

Deze competentie vraagt relatief veel van jezelf en is daarom niet gemakkelijk en snel te ontwikkelen. Resultaatgerichtheid hangt samen met redelijk stabiele persoonlijkheidsfactoren, als gedrevenheid, doorzettingsvermogen en het concreet kunnen benoemen van dat wat je nastreeft.
Soms is dit streven meer op een proces in zijn geheel gericht dan op concrete en afzonderlijk gestelde doelen.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin je graag tot concrete resultaten zou willen komen. Ga na in welke situaties je in het verleden onvoldoende in staat bleek je doelen te bereiken.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp leerbereidheid in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Enkele voorbeelden zijn:

Boeken

“Resultaatgericht verbeteren” door Berkum, C. van en Thomas, N.
“Resultaatgericht werken en zelfsturing” door Jaarsveld, J. van.

Internet

http://www.carrieretijger.nl/functioneren/management/leidinggeven/doelen-stellen/smart

Leren door imiteren

In je omgeving kun je op zoek gaan naar een collega van wie je vindt dat hij doelgericht werkt. Maak een afspraak met deze persoon en observeer zijn werkwijze. Welke punten heeft hij zich voor een overleg ten doel gesteld? Welke resultaten heeft hij uiteindelijk bereikt? Welk tijdpad heeft hij uitgezet om deadlines te halen?
Je kunt zijn aanpak gezamenlijk bespreken om hieruit tips te halen.

Leren door experimenteren

Bedenk voor je aan iets begint wat je doel is; hoeveel tijd gaat het kosten, welke middelen of mensen je nodig hebt om je doel te bereiken en wanneer je momenten inplant om tussentijds te evalueren hoever je gekomen bent. Zorg dat je de tijd neemt om het gestelde doel te onderzoeken, zodat je weet of je een haalbaar doel nastreeft.
Zo kun je voor een vergadering de punten op papier zetten die jij behandeld wilt hebben. Ook kan het helpen om iedere dag een planning te maken van alle activiteiten die gedaan moeten worden. Op deze manier kun je voldoende tijd vrijmaken voor zaken die belangrijk zijn.

Leren door inzicht

Na een klus kun je voor jezelf nagaan welke resultaten er precies behaald zijn. Bekijk wat jouw bijdrage was en ga na welke deadlines je wel en welke je niet bereikt hebt. Het waarom van het niet bereiken is een belangrijke vraag, probeer uit te zoeken waar het aan gelegen heeft. Was je doel niet voldoende concreet gesteld? Was je niet gemotiveerd? Bleek het plannen van werkzaamheden lastiger dan je van te voren had ingeschat?

Stellingen

• Toont gedrevenheid om resultaat te bereiken.
• Bereikt, ook bij tegenslag en onverwachte moeilijkheden resultaten.
• Rondt zaken af naar een concreet resultaat.
• Doet voorstellen voor verbetering van het gezamenlijke resultaat.
• Werkt actief met de werkgroep om alle afspraken en doelstellingen en verwachtingen te realiseren.
• Stelt zich duidelijk en assertief op om belangrijke zaken te realiseren.
• Verliest gedurende het proces het einddoel niet uit het oog.
• Denkt van te voren na over het eindresultaat, stelt doelen.
• Werkt hard door om deadlines te halen.
• Blijft zoeken naar oplossingen om deadlines te kunnen halen.
• Werkt efficiënt.
• Werkt toe naar het resultaat dat de klant voor ogen heeft.
• Zorgt voor voortgang in het proces.
• Is in staat korte, gestructureerde vergaderingen te houden.
• Is krachtig en volhardend in het streven een bepaald doel te bereiken.

Stressbestendigheid

Competentie

In staat zijn onder stressvolle omstandigheden effectief te blijven functioneren.

Ontwikkelbaarheid

Stress kan verschillende oorzaken hebben zoals tijdsdruk, zelf (te) hoge eigen verwachtingen stellen, (te) hoge verwachtingen van de omgeving, tegenspel van anderen, teleurstellingen etc. Stress is te verminderen door de omstandigheden te veranderen. Het is soms ook mogelijk meer ontspannen met situaties om te gaan. Bijvoorbeeld door ontspanningsoefeningen te doen, door je verwachtingen aan de eigen prestaties en anderen te stellen, door werk beter te plannen en te organiseren en vaker “nee” te zeggen. Een methode om meer ontspannen tegen het leven aan te kijken is de Rationeel Emotieve Therapie (RET). De RET leert mensen zich niet teveel te laten hinderen door hun eigen belemmerende gedachten (zoals perfectionisme, te sterke behoefte aan bevestiging en lage frustratietolerantie).

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin je in het verleden onvoldoende stressbestendig was en die weer kunnen voorkomen. Situaties waarin je een volgende keer wel goed met de stress wilt kunnen omgaan.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je wanneer ondernemen, uitgesplitst naar de vier manieren om te leren?

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp stressbestendigheid in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Enkele voorbeelden zijn:

Boeken

“Stressmanagement voor dummies” door Allen Elkin, Addisson, Wesley, Longman, 2000
“Stressbestendigheid vereist” door Jacques Winnubst, Kluwer 1996
“Maak van een mug geen olifant op het werk” door Richard Carlson, Uitgeverij Luitingh-Sijthof, 1998
“Effectief tijdbeheer” door Ineke Kievit, Academic Service, 1997
“Prioriteiten” door Stephen Covey, Contact, 2000

Internet

http://www.mindtools.com

Cursussen

“Persoonlijke effectiviteit” van ORGA
“Yoga en meditatie”

Leren door imiteren

Kijk hoe anderen omgaan met situaties die jij als stressvol ervaart. Vraag hen hoe zij omgaan met deze stress. Wat doen zij anders dan jij? Wat kun je hieruit leren?
Maak hier notities van.

Leren door experimenteren

Gebruik hetgeen je hoort aan tips van anderen en hetgeen je hebt opgepikt uit literatuur, cursussen of het internet in de praktijk. Ervaar bijvoorbeeld of je je door middel van ontspanningsoefeningen beter voelt en meer in staat bent om goed te blijven functioneren onder stress.

Leren door inzicht

Stel je na het experimenteren wel vragen. Wat werkte goed, wat werkte minder?

Stellingen

• Bewaart het overzicht en blijft effectief functioneren in complexe situaties.
• Is in staat weloverwogen en met zicht op risico te handelen onder wisselende, onverwachte omstandigheden.
• Is in staat om constructief en soepel om te gaan met teleurstellingen of persoonlijke tegenslagen.
• Kan zich makkelijk instellen op onverwachte omstandigheden.
• Behandelt op kalme wijze vraag voor vraag, bij veel vragen tegelijk.
• Stelt prioriteiten, durft minder hoge prioriteiten uit te stellen.
• Creëert rust en duidelijkheid bij hectische omstandigheden.
• Delegeert tijdig werkzaamheden.
• Geeft beperkingen aan, durft te zeggen dat hij / zij geen tijd heeft.
• Doorbreekt spanning in team door relativeren en humor.
• Kan sterke emoties van zichzelf en anderen hanteerbaar maken door ze in de juiste context te plaatsen.
• Creëert in een onduidelijke situatie eerst overzicht.
• Verhoogt onder druk persoonlijke productiviteit en lost problemen snel op.
• Blijft kalm en efficiënt functioneren onder tijdsdruk.
• Haalt deadlines door onverstoorbaar door te werken.
• Voorziet werkdruk, regelt tijdig extra ondersteuning of faciliteiten.

Zelfstandigheid

Competentie

In staat zijn zelfstandig werkzaamheden te verrichten, doelen te stellen en daar vorm en inhoud aan te geven.

Ontwikkelbaarheid

De competentie zelfstandigheid is niet heel gemakkelijk te ontwikkelen omdat deze vaak te maken heeft met onderliggende aspecten die niet zomaar te veranderen zijn, zoals zelfvertrouwen, durf, intelligentie of behoefte aan steun. Als gebrek aan ervaring of de regels binnen de organisatie het zelfstandig handelen belemmeren, is zelfstandigheid makkelijker te ontwikkelen.

Doel

Benoem je doel aan de hand van situaties waarin jij zelfstandiger zou willen worden. In welke situaties had je bijvoorbeeld in het verleden liever meer zelfstandigheid willen laten zien, die weer voor kunnen komen. Om te meten of je vooruitgang hebt geboekt op deze competentie, is het het gemakkelijkst feedback te vragen aan mensen die betrokken zijn geweest bij je werkzaamheden. Verder kan je bijvoorbeeld turven hoe vaak je om hulp hebt gevraagd, hoe vaak je alleen beslissingen hebt genomen, etc.

Ontwikkelacties

Welke concrete acties ga je ondernemen uitgesplitst naar de vier manieren om te leren? Je kan direct ontwikkelacties formuleren om de competentie zelfstandigheid te vergroten of je richten op ontwikkelacties voor de factoren die van invloed zijn op je verminderde zelfstandigheid.

Leren door kennis

Er is veel informatie beschikbaar over het onderwerp zelfstandigheid in boeken, op internet of door middel van cursussen. Er is dus altijd wel iets te vinden dat qua toonzetting en inhoud aanspreekt. Een voorbeeld is:

Boeken

“Resultaat voor Dummies” door Mark McCormack

Leren door imiteren

Observeer collega’s die bekend staan als zelfstandig. Wat laten zij zien in vergelijking met jou? Vraag aan deze collega’s hoe zij hun doelen stellen en op welke wijze zij daar vorm en inhoud aan geven. Vergelijk dit met je eigen aanpak. Wat kan je van hen leren?

Leren door experimenteren

Experimenteer met het zelfstandig stellen van doelen: tot welk resultaat wil je komen? Bedenk welke acties je dient te ondernemen om je doel te bereiken en probeer deze op zelfstandige wijze vorm te geven. Stel het vragen om hulp zo lang mogelijk uit. Wanneer je niet op de hoogte bent hoe je iets kunt aanpakken, denk dan eerst zelf na over eventuele mogelijkheden, zoek informatie in boeken, vaktijdschriften, op internet etc.
Neem niet klakkeloos zaken van anderen aan en doe niet dingen alleen omdat dat zo hoort of de regels nou eenmaal zo zijn. Vorm je eigen mening en tracht deze in discussies te beargumenteren.

Stellingen

• Heeft zelfdiscipline in situaties zonder duidelijk leiderschap.
• Is in staat in situaties met weinig richtlijnen en weinig structuur, zelfstandig te werken.
• Neemt als er weinig overlegmogelijkheden zijn zelfstandig beslissingen.
• Werkt ook als er weinig controle is geordend en gedisciplineerd door.
• Is in staat de verantwoordelijkheid te dragen.
• Komt voor zichzelf op bij veel tegenwicht.
• Kan, als enige met een bepaalde expertise, goed zelfstandig werken.
• Neemt bij klanten zelfstandig beslissingen.
• Houdt zelf de voortgang in de gaten.
• Signaleert fouten en neemt zelf maatregelen.
• Is in staat de eigen werkzaamheden te structureren.
• Bewaakt zelf de kwaliteit van de output.
• Vraagt niet teveel om bevestiging en feedback ten aanzien van eigen functioneren.
• Reageert alert op kansen, pakt zaken zelf op, zonder aansturing.
• Straalt vertrouwen uit door een volwaardige gesprekspartner te zijn.
• Houdt voor zichzelf bij wat er nog gedaan moet worden, stelt zelf prioriteiten.